Over verdwenen Schotense boerderijen uit de 18e en 19e eeuw

Het Kasteel van Schoten, dat voor een eerste keer vermeld wordt in de 13^e eeuw, bestaat uit een groot landgoed met daarop ook een hoevecomplex. Vanaf de 13^e eeuw is nog niet veel bekend hierover; het is pas met de eerste historische kaarten dat we een zicht krijgen op de bebouwing ten noordwesten van het Kasteel. De oudste historische bron is een schilderij, gemaakt in opdracht van de familie Ullens in 1765-1790. Centraal op het schilderij is het Kasteel van Schoten zichtbaar, omgeven door een slotgracht. Een brug over deze gracht leidt naar het noorden, naar een groot poortgebouw, waarvan nu geen spoor meer te zien is. Dit poortgebouw bevond zich ter hoogte van het huidige Kasteelplein. Ten westen van dit poortgebouw (op het schilderij is dit achter het poortgebouw) is een open ruimte zichtbaar waarachter zich enkele gebouwen bevinden die tot het voormalige hoevecomplex gerekend mogen worden. Het gaat om een hoofdgebouw en enkele langwerpige bijgebouwen die in een vierkant/rechthoekig patroon rondom een open binnenplaats zijn gerangschikt.

Op de Atlas der Buurtwegen (1841) blijkt de situatie ten opzichte van een halve eeuw eerder aanzienlijk te zijn veranderd en al meer overeen te komen met wat vandaag de dag te zien is op het terrein. De gebouwen van het hoevecomplex uit de 18e eeuw zijn allemaal verdwenen en vervangen door andere gebouwen die op een andere locatie liggen dan voorheen. Er is geen sprake meer van een rechthoekige schikking van vier langwerpige gebouwen rondom een open ruimte. Er is een nieuwe hoeve met een gedrongen L-vorm opgetrokken aan de westkant van het terrein; dit komt overeen met het huidige gebouw van de Riddershoeve. Ten oosten van dit gebouw bevindt zich een tweede gebouw dat in oppervlakte veel groter is. Ook hier gaat het om een L-vormig gebouw. Dit gebouw is nu volledig verdwenen en op deze locatie bevindt zich het terras van de huidige Riddershoeve. Tenslotte zijn twee rechthoekige gebouwen en een klein vierkant gebouw zichtbaar langs de noordrand van het terrein, onmiddellijk naast de rechtlijnige waterpartij die nog steeds aanwezig is.

Tot de helft van de 20^e eeuw is de inrichting van het terrein van het hoevecomplex nagenoeg ongewijzigd gebleven, zoals blijkt uit de kaarten van het Militair Cartografisch Instituut. De topografische kaart uit 1960-1967 is de eerste kaart waarop een drastisch gewijzigd beeld te zien is. Het enige element dat is gebleven, is het hoevegebouw ter hoogte van de huidige Riddershoeve. Het gebouw dat is weergegeven op de topografische kaart Ministerie van Openbare Werken en Wederopbouw zal hetzelfde zijn als het huidige gebouw, en dus ook als het gebouw dat er al in de loop van de 19e eeuw stond. Het grote L-vormige gebouw ten westen van de hoeve is verdwenen, alsook de drie gebouwen langs de noordkant. In de plaats daarvan is een rechthoekig gebouw gekomen, dat centraal op het terrein staat; dit is het gebouw van het Park-iet.

Het mag duidelijk zijn dat het terrein in de loop van de 18^e eeuw tot heden verschillende keren een transformatie heeft doorgemaakt, en dat de huidige bebouwing weliswaar teruggaat op historische bebouwing maar dat deze historische bebouwing niet op dezelfde locatie terug te vinden is. Onze opgraving is bijna afgerond, en dan beginnen we aan de uitwerking van alle archeologische resten en vondsten. Blijf ons dus volgen voor meer updates de komende tijd!